علیاکبر ناطق نوری می گوید: از زمان امام (ره) و بهویژه در دوره مقام معظم رهبری بارها اعلام کردهایم که از نظر شرعی ساخت بمب هستهای جایز نیست و جمهوری اسلامی ایران بههیچوجه دنبال سلاح اتمی نیست. آژانس بینالمللی انرژی اتمی به طور مستمر بر سایتهای غنیسازی نظارت داشته، حتی برخی آزمایشگاههای دانشگاهی ما را بازدید کرده است؛ کاملا روشن است که ما به دنبال ساخت بمب اتمی نیستیم. هدف ما استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای برای تولید برق، ساخت دارو و معالجه بیماران است و ما عضو معاهدات بینالمللی هستیم؛ بنابراین بازرسی و شفافیت را میپذیریم. اما اگر طرف مقابل شروطی بگذارد که معنایش خلع سلاح یکجانبه باشد، آیا باید دستهایمان را بالا ببریم و تسلیم شویم؟ آیا ملت ایران میپذیرد که بهخاطر فشارها تن به تسلیم بدهد؟ ما برای حفظ تمامیت ارضی کشور این همه شهید دادهایم و در برابر زور ایستادهایم تا زیر بار ذلت نرویم.
«علیاکبر ناطق نوری»، روحانی میانهرو، پس از سالها سکوت در بازدید از مجموعه «دنیای اقتصاد» و در برنامه تصویری «گفتوگوی استراتژیک» اکوایران، سکوت خود را شکست. پیشتر، خبری درباره حضور او در نشست اخیر اصلاحطلبان در منزل غلامرضا کرباسچی ـ با حضور سیدمحمد خاتمی و مهدی کروبی ـ آمده بود که ناطق نوری ترجیح داده در آن جلسه سکوت کند و درباره وضعیت کشور اظهارنظری نداشته باشد؛ چرا که معتقد است، توصیهها گوش شنوایی ندارد.
ما یک تجربه چهلساله در سیاست، اقتصاد، فرهنگ و روابط خارجی داریم. پس از این تجربه چهار دههای، اکنون با مشکلات متعددی روبهرو هستیم: شاهد یک جنگ ۱۲ روزه بودیم و اکنون احتمال جنگ دیگری مطرح است؛ در حوزه اقتصاد با مشکلات شدیدی مواجهیم؛ در حوزه فرهنگ نیز اشکالاتی گرفته میشود. میخواهم نظر شما را بدانم: بهنظر شما در این چهل سال در سیاست خارجی، فرهنگی و اقتصادی چه خطاهایی مرتکب شدهایم که به چنین وضعیتی رسیدهایم؟
من معتقدم که از اول، در زمان حضرت امام (رحمتاللهعلیه) که انقلاب پیروز شد، ناپختگی و بیتجربگی وجود داشت. ما تجربه کار اجرایی یا مدیریت حکومتی نداشتیم و برخی خطاها از همان آغاز، رخ داد. مثلا از نظر من، تصرف سفارت آمریکا بهعنوان «لانه جاسوسی» اشتباه بزرگی بود؛ بهنظر میرسد بسیاری از گرفتاریها از همان نقطه آغاز شد.
وقتی بخواهیم راهکار پیشنهاد کنیم باید بدانیم مشکل چیست. مگر در سایر سفارتخانهها در دنیا قسمتی برای امور اطلاعاتی و جاسوسی وجود ندارد؟ آنجا را اشغال کردند و آمریکا هم در یک عمل متقابل سفارتخانه ما را گرفت و پولهای ما را بلوکه کرد. از آن زمان، مجموعهای از مشکلات و واکنشها ادامه پیدا کرد که به نظر من ناشی از همان تصمیمات اولیه بود.
بعدها، برخی گروههای دیگر به کارهایی دست زدند که باز هم اشتباه محض بود: حمله به سفارتخانههای عربستان و انگلستان، تخریب اماکن و امثال آن که هنوز هم پیامدهایش گریبانگیر کشور است. این اقدامات؛ فشارها و چالشهایی در سیاست خارجی ما ایجاد کرد و ما الان در این وضعیت هستیم. البته برخی مواضع و رفتار آمریکاییها و برخی دولتهای دیگر هم در این مسیر موثر بود. مثلا حمایتها یا دشمنیهایی که نشان داد آنها مایل نیستند کشوری با این وسعت، با موقعیت جغرافیایی در خور توجه و با ذخایر فراوان در منطقه روی پای خود بایستد و تصمیم مستقل بگیرد. طبیعی بود که چنین موضوعی با مخالفت و فشار همراه شود.
از سوی دیگر، باید توجه کنیم که پیش از انقلاب، نفوذ برخی قدرتهای خارجی- مانند انگلیس و بعدها آمریکا- در کشور وجود داشته است. خوب؛ انقلاب رخ داد و آنها کنار زده شدند و در مقابل جمهوری اسلامی ایران موضع گرفتند. بعضی از رفتارها و واکنشهای ما نیز که ناشی از بیتدبیری بود، اوضاع را پیچیدهتر کرد و به اینجا کشاند.
نکته دیگری که باید گفت، مساله اسرائیل و جریان صهیونیستی است. عدهای بر این اعتقادند که منطقه باید زیر سلطه آنها قرار گیرد و طرحهای ایدئولوژیک و ژئوپلیتیک مخصوصی را دنبال میکنند. از منظر من، بخشی از تحولات منطقهای و بینالمللی با این منافع و برنامهها ارتباط دارد. همچنین معتقدم که گروههای افراطی مثل داعش بهنحوی از سوی قدرتهای خارجی شکل گرفتند تا اهداف سیاسی و منطقهای خاصی را پیش ببرند؛ این تحلیل من از تحولات پیچیده پس از حادثه ۱۱ سپتامبر و گسترش موج اسلامهراسی است.
در جنگها و بحرانها هم تجربههایی کسب کردیم. در جنگ هشتساله در آغاز، امکاناتمان بسیار کم بود: عراق موشک میزد و ما در برخی مقاطع چیزی برای دفاع نداشتیم. لذا پس از دفاع مقدس، در مسائل دفاعی و نظامی سرمایهگذاری کردیم؛ تلاش متخصصان ما باعث شد در حوزه موشکی به پیشرفتهای خوب و تاثیر گذاری دست پیدا کنیم. امروز از منظر برد و توان موشکی، جزو کشورهای مطرح جهان هستیم و این توان در تقابلهای اخیر موثر افتاد، همین موضوع یکی از دلایلی است که طرفهای مقابل خواستار از بین رفتن توان موشکی ما میشوند.
در جنگ ۱۲ روزه اخیر، تعدادی از فرماندهان و افسران نظامی و شهروندان بیگناه شهید شدند و خساراتی به کشور و مردم وارد شد، اما مشخص شد که ما میتوانیم مانور قدرت داشته باشیم و تهدیدهایی مثل حمله به تلآویو را نیز برای طرف مقابل معنادار کنیم؛ همین باعث شد که طرف مقابل تقاضای آتشبس کند. از سوی دیگر، تحلیل دشمنان و همپیمانانشان این بود که همزمان با تهاجم نظامی، ممکن است با فشار داخلی مواجه شویم و نظام را تضعیف کنند؛ اما عکس آن رخ داد و مردم متحد شدند.
باید قدردان این رفتار ملی و میهنی مردم بود و از آن استفاده بهینه کرد. در پایان باید تاکید کنم: ما نباید با عملکردهای نامناسب، رفتارهای نسنجیده، اظهارنظرهای بیربط یا حمله لفظی به برخی گروهها یا افراد، این وحدت را به خطر بیندازیم. بعضی از رفتارها و حتی گفتارهای تند دلواپسان یا گروههای افراطی باعث رنجش مردم میشود و به مصلحت کشور و نظام نیست. درست این است که با هوشمندی، تدبیر و در کنار حفظ وحدت ملی، از این تجربه چهلساله درس بگیریم و مسیرهایی را برای اصلاحات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین تنشزدایی در سیاست خارجی پیدا کنیم.
