راه‌های افزایش مشارکت در انتخابات شوراها

سجاد سالک

تقویت امید اجتماعی، تأیید صلاحیت حداکثری داوطلبان و پرهیز از کارشکنی‌های سیاسی، سه عامل کلیدی برای برگزاری انتخاباتی پرشور و اعتمادساز در سطح شوراهای شهر عنوان می‌شود.
برگزاری انتخاباتی پرشور و رقابتی در سطح شوراهای شهر، مستلزم ایفای نقش مؤثر و مسئولانه از سوی تمامی نهادها، ارگان‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط است. هر رکن از ساختار حاکمیتی وظایف خاص خود را در این زمینه بر عهده دارد و نمی‌توان نسخه واحدی برای تحقق مشارکت حداکثری ارائه کرد.
در بخش نظارت، هیئت‌هایی که از سوی مجلس شورای اسلامی مسئول بررسی صلاحیت نامزدهای شوراها هستند، باید بدون ملاحظات سیاسی و فارغ از سلایق جناحی، صرفاً بر اساس مستندات قانونی و مدارک مراجع نظارتی اقدام کنند. تأیید صلاحیت حداکثری داوطلبان می‌تواند موجب جلب اعتماد عمومی و تقویت احساس آزادی انتخاب در میان شهروندان شود؛ عاملی که خود زمینه‌ساز افزایش مشارکت خواهد بود.
در حوزه اجرایی، دولت موظف است فضای اجتماعی را به سمت امید و خوش‌بینی سوق دهد و با ارائه دستاوردهای ملموس، باور مردم به اثرگذاری رأی خود را تقویت کند. در صورتی که شهروندان احساس کنند رأی آنان در بهبود وضعیت معیشتی، اقتصادی و مدیریتی نقش داشته است، تمایل بیشتری برای حضور در انتخابات خواهند داشت. اما در مقابل، ناتوانی دولت در ارائه نتایج قابل لمس می‌تواند منجر به سرخوردگی و کاهش انگیزه عمومی شود.
جریان‌های سیاسی و نهادهای نزدیک به حاکمیت نیز باید از هرگونه اقدام یا فضاسازی رسانه‌ای که به تضعیف عملکرد دولت و ایجاد یأس عمومی بینجامد پرهیز کنند. القای این تصور که «منتخب مردم نمی‌تواند کار کند» یا «اجازه فعالیت به او داده نمی‌شود»، می‌تواند یکی از عوامل مؤثر در کاهش مشارکت انتخاباتی باشد. از این رو همراهی و همکاری با دولت، وزرا، استانداران و فرمانداران برای تقویت اعتماد عمومی ضرورت دارد.
رسانه ملی نیز در این مسیر نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. صداوسیما باید فضایی برای گفت‌وگو، نقد آزاد و طرح دیدگاه‌های متفاوت فراهم کند تا همه گرایش‌های سیاسی بتوانند در فضایی سالم و برابر به بیان دیدگاه‌های خود بپردازند. در عین حال، این رسانه باید از سیاه‌نمایی و تخریب عملکرد دولت جلوگیری کرده و در تولید محتوا، تعادل و انصاف را رعایت کند. پرداختن به موضوعات شهری، مشکلات شهروندان، عملکرد شهرداری‌ها و دغدغه‌های مدیریت شهری از دیگر وظایف رسانه عمومی است تا مردم احساس کنند صدایشان شنیده می‌شود.
در نهایت، احزاب و تشکل‌های سیاسی موظف‌اند با انتخاب نیروهای متخصص، کارآمد و آشنا با مسائل شهری، برنامه‌های مدون و کارشناسی برای اداره شهرها ارائه دهند. تدوین فهرست‌های انتخاباتی بر پایه شایستگی و تخصص می‌تواند انگیزه شهروندان برای مشارکت در تعیین مسیر آینده مدیریت شهری را افزایش دهد.
مجموعه این اقدامات، در کنار هم، می‌تواند زمینه‌ساز برگزاری انتخاباتی پرشور و مشارکت‌محور در سطح شوراهای شهر و نیز حوزه‌های انتخابیه مجلس باشد.