حسن بهشتی پور
علیرغم عدم تقارن در دیدگاههای استراتژیک بین ایران و آمریکا ، به نظر می رسد مسئولین ایرانی نباید این پیشنهاد را به طور کامل رد کند. زیرا تعامل، حتی در شرایط نامطلوب، می تواند مزایای متعددی برای ایران داشته باشد :
اول به ایران اجازه میدهد تا مواضع خود را مستقیماً و بدون تحریفات رسانهای مستقیما با ترانپ در میان بگذارد.
دوم این امر نشاندهنده تمایل ایران برای حل مشکل از طریق دیپلماتیک به جامعه بینالمللی است. در جهان امروز حمایت از اقدام های دیپلماتیک یک ارزش ذاتی در افکار عمومی دارد . سوم این امر بستری را برای شنیدن دیدگاههای فیلتر نشده رئیس جمهور ایالات متحده فراهم میکند که ممکن است با لفاظیهای عمومی او متفاوت باشد.
چهارم این هیچ خطری برای اعتبار ایران در نزد افکار عمومی جهان ندارد، زیرا ایران محکم خطوط قرمز خود را در راستای تامین منافع ملی حفظ خواهد کرد . همچنانکه استواری تاریخی ایران در مذاکرات با ویتکاف نشان داد ایران به خوبی حافظ منافع ملی خود خواهد بود. در واقع، ورود به مذاکرات – حتی با دشمنان – میتواند یک حرکت تاکتیکی باشد که موضع استراتژیک ایران را تقویت میکند.
رهبر معظم ایران مذاکرات با ایالات متحده را به عنوان یک “بنبست محض” توصیف کرده است. با این حال، این موضع منعکسکننده یک اصل استراتژیک است نه یک قاعده تاکتیکی ثابت. موضع کلی جمهوری اسلامی ضد سلطه و مبتنی بر حقوق است، اما تصمیمات مربوط به زمان، مکان و طرفین مذاکره تاکتیکی و قابل تغییر است. از سرگیری مذاکرات غیرمستقیم در فروردین ۱۴۰۴، علیرغم ممنوعیتهای قبلی در اسفند ۱۴۰۳، این انعطافپذیری را نشان میدهد.
تصمیم ایران برای خودداری از شرکت در کنفرانس صلح غزه در شرمالشیخ یک حرکت حسابشده بود. این کنفرانس که حول دستور کار تحت رهبری ایالات متحده برگزار شد، فاقد چندجانبهگرایی واقعی بود و برای مشروعیت بخشیدن به یک نتیجه از پیش تعیینشده – یعنی حذف حماس و به حاشیه راندن حقوق فلسطینیان – طراحی شده بود. مشارکت، ایران را به حضوری نمادین تبدیل میکرد که قادر به تأثیرگذاری بر روند مذاکرات یا دفاع از اصول منطقهای خود نبود.
ایران با رأی ممتنع، بر امتناع خود از تأیید چارچوبهایی که واقعیتهای میدانی را نادیده میگیرند و حقوق جنبشهای مقاومت را نقض میکنند، تأکید کرد. این غیبت پیام روشنی به بازیگران منطقهای و واشنگتن فرستاد: ایران به راهحلهای تحمیلی که عدالت و حاکمیت را تضعیف میکنند، مشروعیت نخواهد بخشید.
