در دنیای پرهیاهوی تئاتر، صحنهها عموماً به روایت داستانهایی از زندگی مردان و دغدغههای آنها اختصاص دارد، در حالی که صدای زنان به طرز چشمگیری نادیده گرفته میشود. این نادیده انگاری نه تنها در انتخاب آثار نمایشی، بلکه در فرصتهای اجرایی و حمایتهای مالی نیز مشهود است. در برخی شهرستانهای خراسان رضوی، این چالشها به وضوح نمایان است؛ جایی که بانوان هنرمند با موانع اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی متعددی روبرو هستند که مانع از بروز استعدادهایشان میشود.
تئاتر، به عنوان یک هنر زنده و تأثیرگذار، میتواند ابزاری برای بیان موضوعات اجتماعی و فرهنگی باشد، اما در بسیاری از موارد، این ظرفیت به دلیل نبود آثار مناسب و عدم حمایت از هنرمندان زن، به هدر میرود. متون نمایشی غالباً به مسائل عمومی و مردانه پرداخته و از بیان تجارب و احساسات زنان غفلت میکنند. این وضعیت نه تنها به کاهش تعداد آثار تئاتر بانوان منجر میشود، بلکه باعث میشود که احساسات و دغدغههای زنان در جامعه به حاشیه رانده شوند.
زهرا مصطفوی، بازیگر و کارگردان تئاتر، این چالشها را درک کرده و بر ضرورت تغییر نگرشها و توجه به تئاتر بانوان تأکید میکند.
وی با بیان اینکه ما به محتوای بومی و متناسب با فرهنگ خود نیاز داریم، افزود: متون فعلی بیشتر به مسائل عمومی و مردانه میپردازند و این باعث میشود که نقش زنان در این آثار نادیده گرفته شود. این کمبود آثار، به ویژه در شهرستانها، موانع جدی برای هنرمندان زن ایجاد میکند و آنها را از بیان داستانهای خود محروم میسازد.
این بازیگر تئاتر با اشاره به موانع فرهنگی و اجتماعی نیز به نگرشهایی که مانع از حضور بانوان در صحنه تئاتر میشود، اشاره و اظهار کرد: بسیاری از خانوادهها هنوز به حضور بانوان در این عرصه نگاه مثبتی ندارند و این چالش فرهنگی مانع از آن میشود که زنان بتوانند به راحتی بر روی صحنه بیایند و استعدادهای خود را به نمایش بگذارند.
وی با تأکید بر اهمیت فرهنگسازی در این حوزه خاطرنشان کرد: با برگزاری کارگاهها و سمینارهای آموزشی، میتوان نگرش جامعه را به تئاتر تغییر داد. باید به مردم نشان دهیم که تئاتر میتواند به ارتقاء فرهنگ و آگاهی اجتماعی کمک کند.
تئاتر بانوان در شهرستانهای خراسان رضوی نیازمند توجه و حمایت جدی است؛ با رفع موانع موجود و ایجاد فضایی مناسب برای هنرمندان، میتوان شاهد شکوفایی این هنر و صدای نادیده شده زنان بر صحنه بود. صدای زنان باید شنیده شود و این هنر میتواند به ابزاری مؤثر برای بیان دغدغهها و مشکلات اجتماعی تبدیل شود.
مصطفوی با بیان اینکه با همکاری و همیاری یکدیگر، میتوان به آیندهای روشنتر برای تئاتر بانوان دست یافت، بیتوجهی جوانان به تجربیات پیشکسوتان را از دیگر چالشها دانست و تصریح کرد: جوانان باید از تجربیات افرادی که سالها در این عرصه فعالیت کردهاند، بهره ببرند. این یادگیری میتواند به رشد و شکوفایی تئاتر بانوان کمک کند و از تکرار اشتباهات جلوگیری کند.
وی با تأکید بر اینکه بسیاری از جوانان به جای استفاده از تجربیات پیشکسوتان، به دنبال راههای جدید هستند، بیان کرد: کمبود حمایتهای مالی و معنوی نیز یکی از چالشهای اصلی تئاتر بانوان در شهرستانها است.
این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه تئاتر بانوان در شهرستانها به شدت نیازمند حمایت مالی است، خاطرنشان کرد: بسیاری از هنرمندان مجبورند به دلیل نبود منابع مالی، آثار خود را کنار بگذارند. این عدم حمایت نه تنها به کاهش کیفیت آثار منجر میشود، بلکه باعث میشود که هنرمندان مجبور شوند برای تأمین هزینههای خود به کارهای جانبی بپردازند و زمان و انرژی آنها به جای صرف در تئاتر، به کارهای دیگر اختصاص یابد.
وی همچنین با بیان اینکه شرایط نامناسب سالنهای تئاتر نیز بر کیفیت اجرا تأثیر میگذارد، ادامه داد: در بسیاری از شهرستانها، سالنهایی برای اجرای تئاتر وجود ندارد یا در شرایط مناسبی نیستند. این موضوع نه تنها بر کیفیت اجرا تأثیر میگذارد، بلکه باعث میشود که تماشاگران نیز از تئاتر دور شوند؛ اگر فضایی برای اجرای آثار وجود نداشته باشد، نمیتوان انتظار داشت که تئاتر بانوان به شکوفایی برسد.
