صلاح الدین خدیو
اگر رخدادی خارق العاده اتفاق نیفتد، در عرض چند روز تمام تحریم های تعلیق شدهی سازمان ملل بر می گردند.
برخی محافل داخلی در تهران حضور پزشکیان در اجلاس مجمع عمومی را فرصت نابی می دانند که از طریق آن می توان غلطک به راه افتادهی مکانیسم ماشه را متوقف نمود.
از دید آنان ملاقات مستقیم روسای جمهور ایران و آمریکا از این ظرفیت برخوردار است که آبی بر آتش روشن شده بریزد و از لهیب شعلههای آن بکاهد.
آیا به فرض تحقق این سناریو؛ که در سیاست ایران دور از ذهن و از قضا مورد علاقهی رئیس جمهور مشتاق توجهی آمریکاست، آب از آسیاب خواهد افتاد؟
تجارب گذشتهی ترامپ در این زمینه با کرهی شمالی و روسیه نشان می دهد که لزوما اینطور نیست. تاریخ مصرف نمایش های سیاسی بدون بده بستان واقعی محدود است.
ایدهی کنسرسیوم غنی سازی هنوز می تواند مسیر دیپلماسی را از سقوط احتمالی نجات دهد. اما طرف آمریکایی با افزودن دستور کارهای تازه به توافقی فراگیرتر از برجام می اندیشد.
توانمندی های موشکی ایران که اصلی ترین ابزار در دفاع از امنیت ملی هستند، از دید طرف های غربی مخل امنیت بین المللی محسوب می شوند.
در اینجا مشخصا یک بن بست استراتژیک وجود دارد.
تقابلی مفهومی میان امنیت ملی ایران و امنیت کشورهای اروپایی و اسرائیل. روشن است که تهران نمی تواند از تنها ابزار دفاعی اش در جنگل جهانی امروز چشم بپوشد.
طرف مقابل نیز که ضرب شست موشکی ایران طی جنگ دوازده روزه را چشیده، نمی خواهد از اهرم فشارهای موجود، بدون تضمینی در این زمینه دست بردارد.
در حقیقت این بخش از داستان به طرزی دراماتیک مشابه تجربهی عراق میان دو جنگ است. طرف های غربی روی کاهش برد موشک های عراق تا حداکثر ۱۴۰ کیلومتر پافشاری می کردند. ظاهرا سقف مذکور برای ایران که در فاصلهی دورتری از اسرائیل قرار دارد، ۵۰۰ کیلومتر است.
حل این بن بست بدون تغییر در ادراک طرفین نسبت به هنجارهای امنیتی و سیاسی نظام بین الملل و جایگاه تجدیدنظر یافتهی ایران در آن ممکن نیست.
دعاوی ترامپ و برخی کشورهای منطقه دربارهی لزوم تبدیل ایران به بازیگری عادی و ادغام اقتصاد آن در اقتصاد جهانی ناظر به این مدعاست.
روشن است که در این زمان چند روزه ایران نمی تواند تصمیمی خطیر بگیرد که اتخاذ آن مستلزم تغییر در رویه های اصلی سیاست داخلی و خارجی است.
مضاف بر آن در شرایط بی اعتمادی مطلق به آمریکا و اروپا و اسرائیل، نمی خواهد امتیازی معنادار بدهد.
از دید ایران که هفت سال است با تحریم های سخت و فشار حداکثری واشنگتن دست و پنجه نرم می کند، مکانیسم ماشه چیزی مانند «دوبار محکوم به اعدام شدن» است که در اصل قضیه تفاوتی ایجاد نمی کند و بیشتر وجهی نمادین دارد.
